MultiDisciplinary
ArchitectureStudio
cultuurcentrum cc de factorij
opdrachtgever
gemeentebestuur zaventem / belfius real estate banking
architecten
ebtca architecten in samenwerking met archiles architecten
ingenieur stabilteit
stubeco bvba
ingenieur techniek
studiebureau heedfeld nv
ingenieur theatertechniek
TTAS bvba
ingenieur akoestiek
D2s nv
landschapsarchitectuur
alain wautes bvba
controlebureau
seco cvba
aannemers
franki nv, tevean nv, keysers nv, putman nv, vanhoeyveld nv, spie nv, jezet seating nv, vanhoeyveld bvba,
RESTRUIMTE
Te Zaventem, vroeger de voormalige site van de Suchard-fabriek, een restruimte in het midden van het centrum transformeert tot cultuursite “De Factorij”. De dorpskern krijgt een nieuw elan. De Factorij omvat een bibliotheek, een grote theaterzaal met 679 zitplaatsen en aansluitend een polyvalente zaal. In het hoofdgebouw is voorts ruimte voor een foyer, een cultuurcafé, een dans- en balletzaal en repetitielokalen voor muziek-en voordracht, feestzalen, catering, tentoonstellingsruimten, vergaderlokalen en artiestenloges, naast administratieve ruimten. De schouwburg zelf is uitgerust met een volwaardige toneeluitrusting, toneelbergingen en –ateliers en een mobiele orkestbak (lift) voor een orkest van ca. 30 muzikanten.
ONTWERP
Het optimaal beheren van het budget start reeds bij het bepalen van de juiste inplanting en de eerste krijtlijnen van het voorontwerp. Rekening houdend met trillingsmetingen van de spoorweg werd de schouwburg op de minimale afstand van 60 meter t.o.v. de spoorweg ingepland. Overbodige isolatie en funderingskosten werden zo reeds uitgesloten. Dankzij het langgerekte terrein was dit perfect mogelijk. De zone die hiervoor vrijkwam, is ideaal voor het bovengronds parkeren met een capaciteit van 64 parkeerplaatsen. Niet alleen om te voldoen aan de voorschriften van een maximale bouwhoogte van 8m maar ook omwille van akoestische redenen
werd geopteerd om de zaal gedeeltelijk ondergronds te maken volgens het principe ‘doos in doos’.
AKOESTIEK
Opvallend in het ontwerp is de keuze om een gedeelte van de concertzaal ondergronds in te richten. Enerzijds omwille van de maximale bouwhoogte van 8 meter, anderzijds bood deze werkwijze voordelen in de akoestische eigenschappen van de theaterzaal en ontstaat geen geluidsoverlast voor omwonenden. Op zoek naar de meest perfecte akoestische vorm evolueert het ontwerp naar een schelpvormige zaal. Een perfecte vorm die bovendien een geborgenheid schept waarbij élke toeschouwer het spektakel van dichtbij kan volgen; waarbij de artiest dicht bij zijn publiek staat.
TOTAALCONCEPT
Er wordt gestreefd naar een totaalconcept met volledige integratie van akoestiek, techniek en stabiliteit.
Het is niet evident om in grotere ruimtes het geluid te dempen, nagalm te vermijden en de spraakverstaanbaarheid te optimaliseren. Hiertoe wordt gebruik gemaakt van zowel naadloze plafonds, akoestisch pleisterwerk als walnoothouten bekledingen met verschillende akoestische performantie doch eenzelfde uitzicht. Alle technieken zijn hierin keurig geïntegreerd.
DAGLICHT
Het doos in doos principe laat toe om de zaal te voorzien van natuurlijk daglicht zodat bij de repetities of voorstellingen overdag geen onnodig kunstlicht dient te worden verbruikt. Ook de ondergrondse foyer wordt voorzien van natuurlijk daglicht : enerzijds het noorderlicht dat via de vide langs ‘de schelp’ gefilterd naar beneden valt; ideaal voor kunsttentoonstelingen, anderzijds via de patio die met een grote glooiende beweging aansluit op de Lambertstraat en de groene promenade.
BIBLIOTHEEK
De inplanting van de openbare bibliotheek laat ruimte vrij voor een grote glooiende beweging. Ter plaatse van de Lambertstraat verheft het volume zich waardoor het geheel zeer leesbaar wordt en de centrale inkom een visuele aantrekkingspool wordt. De zonering van publieke, semi-publieke en privatieve vertrekken wordt hierbij strikt gehanteerd en sluiten naadloos op mekaar aan waardoor overbodige circulatie wordt vermeden. De centrale ligging van bepaalde functies laat gemeenschappelijk gebruik toe waardoor ‘dubbele’ ruimtes worden vermeden. Hierdoor wordt het geheel multifunctioneel en makkelijk transformeerbaar.
SNEDE
Middenin het gebouw werd een denkbeeldige snede aangebracht, waardoor de zaal en de polyvalente ruimte akoestisch volledig losstaan van elkaar. Hierdoor is het perfect mogelijk om simultaan een symfonisch orkest in de theaterzaal te combineren met een uitbundige fuif in de polyvalente zaal. Bovendien kan door deze bewuste inplanting zowel de polyvalente zaal als de erboven gelegen danszaal als bufferruimte dienen voor de loges. De jaarlijkse musicals, optreden van de academie, met meer dan 200 artiesten worden in deze ruimtes opgevangen. Ook Ketnet heeft intussen voor de selectie van Junior Eurosong de kwaliteiten van deze functionele en akoestische synergie van deze ruimtes gevonden!
"bedankt architecten om dit mooie gebouw voor ons te maken"
Melchior, 9 jaar, dansacademie
HYBRIDE OPLOSSING
De achterliggende filosofie van het totaalontwerp kadert binnen het thema van duurzaam bouwen: zuinig omgaan met energie en het ontwikkelen van nieuwe ideeën die met behulp van minimale middelen een eerlijk resultaat geven. Gemeente Zaventem wilde hét toonbeeld brengen van hoe toekomstgerichte gebouwen er
moeten uitzien. Omdat de verwarming- en koelingsbehoefte in dit project heel erg groot is, was geothermie de meest aangewezen oplossing. Er werd voor laagtemperatuur afgiftesystemen gekozen in de vorm van verlaagde klimaatplafonds en vloerverwarming/koeling. Snel reagerende radiatoren en convectoren vangen dan de wisselende piekbelasting op. Een hybride systeem van geothermie en condenserende gasketels, met een terugverdientijd van amper dertien jaar.